CẤP CỨU THÀNH CÔNG SẢN PHỤ THUYÊN TẮC ỐI KÈM BĂNG HUYẾT SAU SANH VỚI NHIỀU LẦN NGƯNG TIM

Ngưng tim lần thứ nhất ngay sau khi sinh con do thuyên tắc ối, chị Đ.H.N được chuyển cấp cứu đến Bệnh viện Nhân dân Gia Định. Khi vừa tới khoa cấp cứu, chị N tiếp tục ngưng tim lần 2, mất máu ồ ạt lượng lớn. Người bệnh nhân rơi vào tình trạng vô cùng nguy kịch vừa choáng tim, phù phổi cấp, choáng mất máu và đông máu nội mạch lan tỏa. Ê-kíp gần 10 bác sĩ hồi sức tim mạch và sản khoa đã phối hợp phẫu thuật đặt VA-ECMO (oxy hóa máu màng ngoài cơ thể) và vừa đặt bóng chèn tử cung để cấp cứu cho người bệnh. Sau 12 giờ hồi sức với các kỹ thuật chuyên sâu, người bệnh đã hồi phục tri giác hoàn toàn, ổn định sinh hiệu, hô hấp, đông máu ổn định và rút nội khí quản thành công, sản phụ được bảo toàn tử cung.

Chị Đ.H.N 34 tuổi, ngụ tại Bình Dương, mang thai lần thứ 3 với thai kỳ hoàn toàn bình thường. Đến tuần thứ 40, chị nhập bệnh viện tại địa phương để mổ lấy thai vì vết mổ cũ. Khi vừa sanh bé gái nặng 4.300g, sản phụ đột ngột ngưng tim ngưng thở. Mặc dù được ê-kip bác sĩ gây mê hồi sức tại đây cấp cứu thành công nhưng nhận thấy đây là trường hợp có nhiều khả năng thuyên tắc ối nguy kịch nên sản phụ được chuyển viện ngay lập tức đến Bệnh viện Nhân dân Gia Định. Nhận được thông tin từ đồng nghiệp ngay trên trên xe cấp cứu khi cách cổng bệnh viện khoảng 5km, Bệnh viện Nhân dân Gia Định đã kích hoạt qui trình báo động đỏ, huy động đa chuyên khoa (hồi sức cấp cứu, sản khoa, hồi sức tim mạch) có mặt lập tức tại khoa cấp cứu để tiếp nhận người bệnh. Khi vừa đến khoa cấp cứu, sản phụ ngừng tim lần 2, chảy máu âm đạo đỏ tươi liên tục, với lượng máu mất ước tính khoảng 1 lít. Các bác sĩ cấp cứu và sản khoa đã phối hợp hồi sức ngừng tim thành công, đưa bệnh nhân thực hiện các cận lâm sàng hình ảnh học cần thiết để xác định chẩn đoán thuyên tắc ối và chuyển đến khoa hồi sức tim mạch trong vòng 30 phút kể từ khi nhập viện.

Ths.BS Trần Thanh Nam – Đơn vị Hồi sức tim mạch Bệnh viện Nhân dân Gia Định cho biết: “ Tại khoa Hồi sức tim mạch, sản phụ tụt huyết áp nặng, mạch khó bắt, huyết áp không đo được, thở co kéo nhiều mặc dù đã được thông khí xâm lấn, siêu âm tim tại giường ghi nhận suy chức năng thất phải nặng, và xuất huyết âm đạo đỏ tươi tiếp tục diễn tiến thêm 1 lít do đông máu nội mạch lan tỏa. Ê-kíp gần 10 bác sĩ hồi sức tim mạch và sản khoa đã phối hợp vừa phẫu thuật đặt VA-ECMO (oxy hóa máu màng ngoài cơ thể) nhằm ổn định choáng tim, vừa đặt bóng chèn tử cung để hạn chế băng huyết sau sanh. Bên cạnh đó, các chế phẩm máu (hồng cầu lắng, tiểu cầu và các yếu tố đông máu) được truyền liên tục và dự trù tình huống phải thuyên tắc động mạch tử cung, thậm chí cắt tử cung nếu băng huyết sau sanh khó kiểm soát.”

Khi vừa ổn định choáng tim do suy chức năng thất phải với VA-ECMO, người bệnh diễn tiến sang giai đoạn phù phổi cấp trong diễn tiến bệnh sinh của thuyên tắc ối. Việc hồi sức bệnh nhân vừa choáng tim, vừa phù phổi cấp, vừa choáng mất máu và đông máu nội mạch lan tỏa đòi hỏi các bác sĩ hồi sức tim mạch phải hết sức thận trọng và tỉ mỉ. Tổng cộng bệnh nhân được hồi sức với 10 đơn vị hồng cầu lắng (3.500ml máu), 2.200ml huyết tương tươi, 500 ml kết tủa lạnh và 3 khối tiểu cầu. Sau 12 giờ hồi sức với các phương tiện chuyên sâu, bệnh nhân hồi phục tri giác hoàn toàn, ổn định sinh hiệu, hô hấp, rối loạn đông máu hồi phục và rút nội khí quản thành công, sản phụ được bảo toàn tử cung. Choáng tim do thuyên tắc ối hồi phục sau 48 giờ và bệnh nhân được cai VA-ECMO thành công trong vòng chưa đến 72 giờ và xuất viện trong vòng 1 tuần.

TS.BS Huỳnh Vĩnh Phạm Uyên – Phó trưởng khoa Sanh Bệnh viện Nhân dân Gia Định cho biết: “Thuyên tắc ối là một cấp cứu sản khoa nghiêm trọng, xảy ra khi dịch ối và các thành phần của nhau thai đi vào tuần hoàn mẹ. Thuyên tắc ối đặc trưng bởi 3 triệu chứng điển hình: tụt huyết áp, suy hô hấp giảm oxy máu và đông máu nội mạch lan tỏa. Tỉ lệ thuyên tắc ối trong y văn dao động 1:8,000 đến 1:80,000 sản phụ, với tỷ lệ tử vong mẹ và tử vong con gần 70%, và đến 85% thai phụ sống sót mắc các di chứng thần kinh vĩnh viễn do ngưng tuần hoàn. Thuyên tắc ối diễn tiến lâm sàng phức tạp, cần được phối hợp xử trí liên chuyên khoa sản khoa và tim mạch tại các trung tâm có kinh nghiệm.”

Tại bệnh viện Nhân dân Gia Định, đây là lần thứ 2 trong vòng 1 tháng, bệnh nhân thuyên tắc ối có ngừng tim được cấp cứu và điều trị thành công.