NỮ SINH VIÊN BÉO PHÌ NẶNG, NGUY KỊCH VÌ NHIỄM TRÙNG, HỒI PHỤC NGOẠN MỤC TẠI BỆNH VIỆN NHÂN DÂN GIA ĐỊNH

NỮ SINH VIÊN BÉO PHÌ NẶNG, NGUY KỊCH VÌ NHIỄM TRÙNG, HỒI PHỤC NGOẠN MỤC TẠI BỆNH VIỆN NHÂN DÂN GIA ĐỊNH

• 04/07/2025
• Phạm Khánh Nhật

Bệnh viện Nhân dân Gia Định vừa điều trị thành công một trường hợp nhiễm trùng nguy kịch trên người bệnh béo phì trẻ tuổi nhờ ứng dụng kỹ thuật oxy hóa máu màng ngoài cơ thể phương thức tĩnh – tĩnh mạch (V-V ECMO). Đây là một minh chứng điển hình cho thấy béo phì không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn tiềm ẩn nguy cơ biến chứng nhiễm trùng nặng, đe dọa tính mạng.

Người bệnh là chị Đ.V.Y.N, sinh năm 2003, ngụ xã Thái Mỹ, TP.HCM, hiện là sinh viên trường một trường đại học tại TP.HCM. Với chỉ số khối cơ thể (BMI) 37 kg/m², chị N. thuộc nhóm béo phì nặng độ III.

Sau khi được điều trị tích cực với chức năng tạng ổn định gần như hoàn toàn, vào chiều ngày 2/7/2025, chị Đ.V.Y.N được xuất viện. Tiền căn chị N. chưa mắc các bệnh lý tim mạch và hô hấp, ngoại trừ béo phì nặng độ III. Khi đến khoa Cấp cứu, Bệnh viện Nhân dân Gia Định, chị N. bị sốt kèm theo đau ở vùng bụng và hông. Tại đây, chị N. được chẩn đoán bị viêm thận – bể thận cấp 2 bên kèm nhiễm trùng huyết và đái tháo đường mới phát hiện. Bằng kinh nghiệm chuyên môn, các bác sĩ điều trị kháng sinh phổ rộng chọ chị N. nhưng tình trạng nhiễm trùng diễn tiến nhanh không kiểm soát, sốt cao liên tục, lơ mơ, diễn tiến vào sốc, tụt huyết áp và suy hô hấp. Chỉ trong vòng 48 giờ nhập viện, chị N. đã phải được đặt nội khí quản, thở máy xâm lấn và lọc máu hấp phụ vì suy đa cơ quan do nhiễm trùng. Lúc này, tổn thương phổi lan tỏa 2 bên diễn tiến rất nhanh và hội chứng nguy kịch hô hấp cấp với giảm oxy máu nặng kháng trị xuất hiện sau 5 ngày nằm viện.

Ông Đ.C.D, ba của chị N. nhớ lại: “Lúc nghe các bác sĩ cho biết tình trạng nguy kịch của con gái, tôi đứng không vững. Mỗi ngày khi được vào thăm con bị hôn mê sâu, nước mắt tôi trực trào và chỉ biết cầu mong cho con gái được bình an, khỏe mạnh”.

Thạc sĩ – bác sĩ Trần Thanh Nam, khoa Hồi sức tim mạch, bác sĩ điều trị chính cho chị N. chia sẻ: “Kết quả cấy máu người bệnh dương tính với vi khuẩn Klebsiella pneumoniae. Đây là một loại vi khuẩn Gram âm có thể gây nhiễm trùng tiểu và nổi tiếng với khả năng kháng thuốc kháng sinh mạnh. Trong những trường hợp nặng, nhiễm trùng do vi khuẩn này có thể gây ra suy đa cơ quan và đe dọa tính mạng, đòi hỏi các biện pháp hồi sức tích cực và phối hợp đa chuyên khoa để kiểm soát. Lập tức, chị N. được can thiệp kỹ thuật oxy hóa máu màng ngoài cơ thể phương thức tĩnh – tĩnh mạch (V-V ECMO) để hỗ trợ phổi khi hội chứng nguy kịch hô hấp cấp tiến triển nặng. Trong trường hợp người bệnh béo phì, can thiệp ECMO mang lại cơ hội sống còn khi suy hô hấp tiến triển nặng nhưng đồng thời cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ như: thủ thuật khó khăn do mô mỡ dày, mạch máu ẩn sâu, phối hợp với sự thay đổi về giải phẫu và sinh lý như tình trạng tăng đông, nguy cơ tắc mạch và nhiễm trùng cao hơn so với người bình thường tại vị trí đặt ECMO. Bên cạnh đó, quản lý liều kháng sinh, kháng đông, chăm sóc điều dưỡng cũng đầy thách thức và đặc biệt là phục hồi chức năng hô hấp và vận động thường kéo dài hơn ở người bệnh béo phì nặng. Mặc dù vậy, với sự phối hợp đa chuyên khoa hồi sức tích cực, hồi sức tim mạch, dược lâm sàng, vật lý trị liệu, dinh dưỡng…, chị N. đã phục hồi hoàn toàn rất nhanh chỉ sau 8 ngày can thiệp V-V ECMO”.

Trước khi ra viện, chị N. được các bác sĩ dinh dưỡng, Bệnh viện Nhân dân Gia Định tư vấn kỹ càng về chế độ ăn hợp lý mỗi ngày và lên kế hoạch theo dõi ngoại trú dài hạn để kiểm soát tối ưu cân nặng, đái tháo đường và các yếu tố nguy cơ chuyển hóa khác đi kèm. Vừa thoát khỏi cửa tử, chị N. xúc động bày tỏ: “Sức khỏe của em hiện đã ổn. Em cảm ơn các bác sĩ, điều dưỡng… đã tận tình cứu chữa, chăm sóc. Sau đợt điều trị này, em sẽ nghiêm túc thay đổi lối sống, giảm cân và tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ để bảo vệ sức khỏe”.

Theo TS.BS Giang Minh Nhật, Phó trưởng khoa Hồi sức tim mạch, Bệnh viện Nhân dân Gia Định, béo phì là một căn bệnh mãn tính ngày càng phổ biến không chỉ ở các quốc gia phát triển mà cả ở Việt Nam, với tần suất người trưởng thành thừa cân, béo phì trong một khảo sát cộng đồng tại Việt Nam lên đến 20%. Ngoài chỉ số khối cơ thể cao ảnh hưởng đến thẩm mỹ, béo phì còn là nguyên nhân hoặc yếu tố nguy cơ của nhiều bệnh lý nguy hiểm như: tăng huyết áp, tiểu đường type 2, đột quỵ và thậm chí là ung thư. Tuy nhiên, một thực tế ít được chú ý là béo phì khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng và khi bị nhiễm trùng thì thường nặng và khó kiểm soát hơn so với người bình thường. Bên cạnh đó, các biến chứng nhiễm trùng ở người béo phì còn đặt gánh nặng lớn lên hệ thống y tế và kinh tế xã hội với thời gian nằm viện kéo dài, chi phí điều trị cao, nguy cơ tàn phế, tử vong và giảm chất lượng cuộc sống.

Để bảo vệ sức khỏe, người dân cần:

– Kết hợp chế độ dinh dưỡng hợp lý và vận động đều đặn: Duy trì BMI ở mức khỏe mạnh, hạn chế thực phẩm nhiều năng lượng, dầu mỡ, tăng cường rau xanh, trái cây và tập thể dục ít nhất 30 phút/ngày trong ít nhất 3 ngày/tuần.

– Chủ động kiểm tra sức khỏe định kỳ: Tầm soát các yếu tố nguy cơ, phát hiện sớm các bệnh lý liên quan đến béo phì và nhiễm trùng.

– Kiểm soát các bệnh nền: Đặc biệt là tiểu đường, tăng huyết áp, bệnh tim mạch… nhằm giảm nguy cơ biến chứng khi bị nhiễm trùng.

– Người bệnh béo phì với BMI > 30 kg/m2 nên đến khám và tư vấn điều trị tại các bệnh viện lớn có chuyên khoa chuyển hóa hay điều trị béo phì.

Thông qua trường hợp này, Bệnh viện Nhân dân Gia Định mong muốn nâng cao nhận thức cộng đồng về tác động nghiêm trọng của béo phì đối với sức khỏe, đặc biệt là trong bối cảnh các bệnh nhiễm trùng ngày càng phức tạp và có nguy cơ kháng thuốc cao.