TÌM HIỂU VỀ CÁC LOẠI VIRUS ĐƯỜNG HÔ HẤP VÀ METAPNEUMOVIRUS Ở NGƯỜI (HMPV)

Các virus đường hô hấp như cúm, virus hợp bào hô hấp, coronavirus, rhinovirus, adenovirus, human metapneumovirus là nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính trên toàn thế giới. Virus đường hô hấp có thể gây ra các bệnh nhẹ như cảm lạnh, nhưng cũng có thể dẫn đến các tình trạng nặng hơn như viêm tiểu phế quản, viêm phổi và làm nặng thêm các bệnh nền có sẵn, gây biến chứng đa cơ quan.

Nhiễm virus đường hô hấp bệnh đặc biệt nguy hiểm đối với các nhóm dễ bị tổn thương như trẻ nhỏ, người cao tuổi và những người có hệ miễn dịch suy yếu. Mỗi năm, các bệnh do virus đường hô hấp gây ra hàng triệu ca nhập viện và tử vong trên toàn cầu. Đại dịch COVID-19 đã cho chúng ta thấy ảnh hưởng sâu rộng của virus đường hô hấp khi gây ra tỷ lể tử vong lớn, làm gián đoạn cuộc sống, kinh tế và hệ thống y tế.

Gần đây, virus metapneumovirus ở người (HMPV) đã nhận được sự quan tâm ngày càng tăng từ giới truyền thông, dẫn đến nhiều câu hỏi và lo ngại trong cộng đồng.

Hiểu biết về các loại virus này, bao gồm HMPV và tác động của chúng đối với sức khỏe cộng đồng là điều cần thiết để phòng ngừa và kiểm soát hiệu quả.

CÁC VIRUS HÔ HẤP THƯỜNG GẶP VÀ VAI TRÒ TRONG SỨC KHỎE CỘNG ĐỒNG

Virus đường hô hấp là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh lý, từ cảm lạnh thông thường đến viêm phổi nặng, thậm chí tử vong.

Các virus này lây lan chủ yếu qua các giọt bắn hô hấp được tạo ra khi người bệnh ho hoặc hắt hơi. Chúng cũng có thể lây lan qua tiếp xúc với bề mặt đã bị nhiễm virus.

Dưới đây là một số loại virus thường gặp:

1. Virus Cúm. Virus cúm là nguyên nhân của các đợt dịch cúm mùa hàng năm, gây ra hàng trăm nghìn ca tử vong trên toàn thế giới, đặc biệt ở người cao tuổi và những người có bệnh nền. Các chủng virus cúm liên tục biến đổi, do đó việc tiêm phòng cúm mùa hàng năm là rất quan trọng.

2. Virus hợp bào hô hấp (RSV): RSV đặc biệt nguy hiểm ở trẻ nhỏ, người cao tuổi, và những người suy giảm miễn dịch. RSV là nguyên nhân hàng đầu gây viêm tiểu phế quản và viêm phổi ở trẻ em dưới 2 tuổi. Hiện nay, vaccine phòng RSV đã được phê duyệt cho người cao tuổi và trẻ sơ sinh ở một số quốc gia, đánh dấu bước tiến lớn trong phòng chống bệnh này.

3. Coronavirus: Dòng họ coronavirus bao gồm các virus gây cảm lạnh thông thường và các loại nguy hiểm như SARS-CoV-1 (2003), MERS-CoV (2012), và SARS-CoV-2 gây đại dịch COVID-19. COVID-19 đã chứng minh cho sự nguy hiểm của một loại virus hô hấp khi nó lan rộng và gây quá tải hệ thống y tế toàn cầu. Vắc -xin và thuốc kháng virus đã giúp giảm đáng kể tỷ lệ bị bệnh nặng và tử vong.

4. Rhinovirus: Rhinovirus là nguyên nhân phổ biến nhất của cảm lạnh, với hàng tỷ ca nhiễm mỗi năm. Mặc dù thường nhẹ, nhưng có thể dẫn đến biến chứng như viêm xoang hoặc đợt cấp của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính ở người bệnh nền.

5. Human Metapneumovirus (HMPV): HMPV, mặc dù ít được biết đến, lại là một tác nhân chính gây bệnh hô hấp nặng ở trẻ em, người cao tuổi, và người suy giảm miễn dịch. Đây chính là tác nhân mà được truyền thông chú ý trong thời gian gần đây.

NHỮNG THÔNG TIN CẦN BIẾT VỀ HUMAN METAPNEUMOVIRUS (HMPV)

HMPV thực ra không phải là một loại virus mới. HMPV được các nhà khoa học Hà Lan phát hiện vào năm 2001, nó thuộc họ Pneumoviridae giống như virus hợp bào hô hấp (RSV) – một loại virus đường hô hấp phổ biến khác. HMPV chiếm khoảng 5–10% số ca nhiễm trùng đường hô hấp dưới ở trẻ nhỏ, chỉ đứng sau RSV.

HMPV lây lan qua các giọt bắn hô hấp khi người bệnh ho hoặc hắt hơi. HMPV cũng có thể lây truyền qua việc chạm vào các bề mặt bị nhiễm rồi chạm vào mắt, mũi, miệng. Hầu hết mọi người đều nhiễm HMPV khi lên năm tuổi, và việc tái nhiễm là phổ biến trong suốt cuộc đời.

Triệu chứng và biến chứng của HMPV

Virus metapneumovirus ở người (HMPV) thường gây ra các triệu chứng nhẹ giống như cảm lạnh như ho, sổ mũi, đau họng, sốt, khò khè. Trong hầu hết các trường hợp, những triệu chứng này sẽ tự khỏi trong vòng một đến hai tuần.

Mặc dù HMPV có thể gây bệnh đường hô hấp ở mọi lứa tuổi, nhóm có nguy cơ cao nhất có thể bị các biến chứng nặng như viêm tiểu phế quản, viêm phổi, suy hô hấp,..là trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, người cao tuổi và người có hệ miễn dịch suy yếu. Trong đó, khoảng 5-16% trẻ nhiễm bệnh có thể tiến triển thành viêm đường hô hấp dưới như viêm phổi. Người có tiền sử bệnh phổi nền như hen, COPD, khí phế thũng,. không làm tăng khả năng mắc

bệnh, nhưng có thể làm triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn khi nhiễm bệnh. Tương tự, những người có hệ miễn dịch suy yếu như bệnh nền nặng, dùng thuốc ức chế miễn dịch, hóa trị, ghép tạng,..cũng có nguy cơ biến chứng cao hơn.

Chẩn đoán và điều trị HMPV

Việc chẩn đoán HMPV có thể khó khăn vì các triệu chứng của nó giống với các loại virus đường hô hấp khác như cúm, RSV hoặc COVID-19. Các bác sĩ chẩn đoán HMPV thường dựa vào yếu tố dịch tễ, triệu chứng lâm sàng và sử dụng xét nghiệm trong phòng thí nghiệm như PCR để phát hiện virus trong mẫu bệnh phẩm lấy từ mũi họng.

Hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho HMPV và chưa có vắc xin phòng ngừa. Người bệnh mắc bệnh cần nghỉ ngơi, uống nhiều nước, có thể sử dụng các thuốc để làm giảm triệu chứng. Trong trường hợp nặng, người bệnh cần được nhập viện để theo dõi và điều trị.

PHÒNG NGỪA – BIỆN PHÁP QUAN TRỌNG ĐỂ BẢO VỆ SỨC KHỎE:

Mặc dù mỗi loại vi rút có những đặc điểm riêng, các biện pháp phòng ngừa chung cho bệnh lây truyền qua đường hô hấp đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng:

· Thực hiện vệ sinh cá nhân tốt: Rửa tay thường xuyên, che miệng khi ho hoặc hắt hơi, tránh chạm tay vào mắt, mũi, miệng.

· Tránh tiếp xúc gần với người bệnh: Hạn chế đến nơi đông người, đặc biệt là trong mùa dịch.

· Tiêm phòng đầy đủ: Vắc-xin cúm, vắc-xin RSV, vắc- xin COVID-19, vắc-xin phế cầu và các loại vắc-xin phòng bệnh đường hô hấp khác giúp bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh lý nguy hiểm.

· Tăng cường sức đề kháng: Ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên, nghỉ ngơi đầy đủ, quản lý căng thẳng trong cuộc sống.

· Vệ sinh môi trường: Vệ sinh nhà cửa, thường xuyên lau chùi các bề mặt tiếp xúc, đảm bảo không gian sống thông thoáng.

· Cập nhật thông tin y tế: Theo dõi các khuyến cáo từ Bộ Y tế và các cơ quan y tế uy tín để nắm bắt thông tin mới nhất về các bệnh truyền nhiễm.

Bệnh viện Nhân Dân Gia Định luôn đồng hành cùng cộng đồng trong việc nâng cao nhận thức và phòng chống các bệnh đường hô hấp.

Virus metapneumovirus ở người không phải là mối đe dọa mới, nhưng nó nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của bảo việc giám sát và dự phòng các bệnh truyền nhiễm. Bằng cách hiểu rõ hơn về các virus hô hấp, bao gồm HMPV, chúng ta có thể bảo vệ bản thân, gia đình, và cộng đồng khỏi những mối nguy hiểm tiềm ẩn. Chúng tôi khuyến khích bạn đọc tìm hiểu thêm thông tin từ các nguồn chính thống và liên hệ với cơ sở y tế gần nhất nếu có bất kỳ thắc mắc hoặc triệu chứng nghi ngờ.

Phòng tiêm chủng của bệnh viện Nhân Dân Gia Định có đầy đủ các loại vắc – xin được phê duyệt sử dụng tại Việt Nam.

#BenhvienNhandanGiaDinh #NhandanGiaDinhHospital #Virusmetapneumovirus #dieutriHMPV #benhhohap #benhlyhohap #hen #copd #benhcum