CÚM ẢNH HƯỞNG ĐẾN BÀ BẦU VÀ THAI NHI NHƯ THẾ NÀO?

CÚM ẢNH HƯỞNG ĐẾN BÀ BẦU VÀ THAI NHI NHƯ THẾ NÀO?

• 11/02/2025
• Phạm Khánh Nhật

Cúm là một bệnh nhiễm trùng hô hấp cấp tính do virus cúm gây ra, thường xuất hiện vào mùa đông xuân. Bệnh lây lan chủ yếu qua các giọt bắn nhỏ khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện và có thể lây truyền qua tiếp xúc với bề mặt bị nhiễm virus. Đối với phụ nữ mang thai, cúm không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho thai nhi.

1. Ảnh hưởng của cúm đối với phụ nữ mang thai

Phụ nữ mang thai có nguy cơ cao hơn mắc các biến chứng nghiêm trọng khi nhiễm cúm do hệ miễn dịch suy giảm và nhu cầu oxy tăng lên trong thai kỳ. Các biến chứng có thể bao gồm:

Viêm phổi: Cúm có thể tiến triển thành viêm phổi, đặc biệt nguy hiểm cho phụ nữ mang thai do nhu cầu oxy cao hơn và hệ miễn dịch yếu đi.

Nhập viện và tử vong: Phụ nữ mang thai có nguy cơ nhập viện và tử vong cao hơn do cúm so với người không mang thai.

Biến chứng thai kỳ: Cúm có thể gây ra các vấn đề như tăng huyết áp thai kỳ, tiền sản giật và các biến chứng khác.

2. Ảnh hưởng của cúm đối với thai nhi

Nhiễm cúm trong thai kỳ có thể dẫn đến các nguy cơ cho thai nhi, tùy thuộc vào thời điểm mẹ bị nhiễm bệnh:

Ba tháng đầu: Nguy cơ dị tật bẩm sinh như dị tật ống thần kinh, hở hàm ếch và tim bẩm sinh.

Ba tháng giữa: Tăng nguy cơ sinh non, thai nhẹ cân hoặc dị tật.

Ba tháng cuối: Nguy cơ thai chết lưu nếu mẹ bị cúm nặng.

3. Biện pháp phòng ngừa cúm cho phụ nữ mang thai

Để bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và thai nhi, phụ nữ mang thai nên thực hiện các biện pháp phòng ngừa cúm sau:

Tiêm phòng vắc-xin cúm

Tiêm vắc-xin cúm trong thai kỳ được chứng minh là an toàn và hiệu quả, giúp bảo vệ cả mẹ và bé. Vắc-xin có thể được tiêm vào bất kỳ thời điểm nào trong thai kỳ và giúp giảm nguy cơ mắc bệnh cũng như các biến chứng liên quan.

Thực hiện các biện pháp vệ sinh cá nhân

Rửa tay thường xuyên: Sử dụng xà phòng và nước sạch để rửa tay, đặc biệt sau khi ho, hắt hơi hoặc tiếp xúc với bề mặt công cộng.

Đeo khẩu trang: Khi tiếp xúc với người bệnh hoặc ở nơi đông người, đeo khẩu trang để giảm nguy cơ lây nhiễm.

Tránh chạm vào mặt: Hạn chế chạm vào mắt, mũi, miệng để tránh đưa virus vào cơ thể.

Duy trì lối sống lành mạnh

Chế độ ăn uống cân đối: Bổ sung đủ vitamin và khoáng chất, đặc biệt là vitamin C, để tăng cường hệ miễn dịch.

Nghỉ ngơi đầy đủ: Đảm bảo giấc ngủ đủ và chất lượng để cơ thể phục hồi và tăng cường sức đề kháng.

Tập thể dục nhẹ nhàng: Thực hiện các bài tập phù hợp với thai kỳ để duy trì sức khỏe tổng thể.

Tránh tiếp xúc với nguồn lây nhiễm

Hạn chế đến nơi đông người: Tránh các khu vực đông đúc, đặc biệt trong mùa cúm.

Tránh tiếp xúc với người bệnh: Nếu có người trong gia đình hoặc môi trường làm việc bị cúm, cố gắng giữ khoảng cách và thực hiện các biện pháp phòng ngừa.

4. Xử lý khi bị cúm trong thai kỳ

Nếu phụ nữ mang thai nghi ngờ hoặc xác nhận bị cúm, cần thực hiện các bước sau:

Tham khảo ý kiến bác sĩ: Liên hệ với cơ sở y tế để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Sử dụng thuốc kháng virus: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định thuốc kháng virus để giảm triệu chứng và nguy cơ biến chứng.

Theo dõi triệu chứng: Nếu có dấu hiệu nặng như khó thở, đau ngực, hoặc sốt cao không giảm, cần đến bệnh viện ngay lập tức.

5. Lợi ích của việc tiêm phòng cúm trong thai kỳ

Tiêm phòng cúm là một trong những biện pháp bảo vệ quan trọng nhất cho phụ nữ mang thai và thai nhi. Các tổ chức y tế hàng đầu như Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) và Hiệp hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ (ACOG) đều khuyến cáo phụ nữ mang thai nên tiêm phòng cúm ở bất kỳ giai đoạn nào của thai kỳ. Vắc-xin cúm không chỉ giúp phòng bệnh mà còn mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho mẹ và bé.

5.1. Bảo vệ sức khỏe của mẹ bầu

Giảm nguy cơ mắc cúm và biến chứng nghiêm trọng

Hệ miễn dịch suy giảm trong thai kỳ khiến phụ nữ mang thai có nguy cơ bị cúm nặng hơn so với người bình thường.

Nguy cơ nhập viện do cúm ở phụ nữ mang thai cao gấp 2-3 lần so với phụ nữ không mang thai

Cúm có thể gây viêm phổi, suy hô hấp, sốc nhiễm trùng, thậm chí tử vong, đặc biệt trong tam cá nguyệt thứ hai và ba.

Giảm nguy cơ sinh non và biến chứng thai kỳ

Cúm có thể kích thích co bóp tử cung, gây sảy thai, sinh non hoặc thai chết lưu.

Phụ nữ mang thai mắc cúm có nguy cơ cao bị tăng huyết áp thai kỳ và tiền sản giật

Tiêm vắc-xin cúm giúp giảm 36% nguy cơ nhập viện do biến chứng cúm ở mẹ bầu

5.2. Bảo vệ sức khỏe thai nhi

Giảm nguy cơ dị tật bẩm sinh

Nếu mẹ bị cúm trong 3 tháng đầu, thai nhi có nguy cơ bị dị tật ống thần kinh, tim bẩm sinh và hở hàm ếch.

Vắc-xin cúm không gây hại cho thai nhi mà còn giúp bảo vệ bé khỏi các ảnh hưởng của virus cúm.

Giảm nguy cơ sinh non và nhẹ cân

Trẻ sơ sinh của mẹ bị cúm có nguy cơ cao bị sinh non (trước 37 tuần) hoặc nhẹ cân (<2.5kg).

Một nghiên cứu trên 100.000 phụ nữ mang thai cho thấy tiêm vắc-xin cúm giúp giảm 15-20% nguy cơ sinh non và thai nhẹ cân.

Bảo vệ bé sau khi chào đời

Trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi không thể tiêm vắc-xin cúm, nhưng kháng thể từ mẹ truyền sang con qua nhau thai giúp bảo vệ bé trong 6 tháng đầu đời.

Một nghiên cứu của JAMA Pediatrics (2022) cho thấy vắc-xin cúm làm giảm 70% nguy cơ nhập viện do cúm ở trẻ dưới 6 tháng tuổi.

5.3. An toàn khi tiêm phòng cúm trong thai kỳ

Không gây dị tật thai nhi hoặc ảnh hưởng đến sự phát triển của bé

Vắc-xin cúm đã được chứng minh an toàn cho mẹ và bé trong nhiều nghiên cứu lâm sàng trên hàng triệu phụ nữ mang thai.

Không có bằng chứng cho thấy vắc-xin cúm gây sảy thai, dị tật bẩm sinh, hoặc ảnh hưởng đến trí tuệ của trẻ sau sinh.

Có thể tiêm ở bất kỳ giai đoạn nào của thai kỳ

Vắc-xin cúm có thể tiêm vào bất kỳ thời điểm nào trong thai kỳ, nhưng tiêm trước mùa cúm (từ tháng 9 – 3) sẽ có hiệu quả bảo vệ cao nhất.

WHO và CDC khuyến cáo phụ nữ mang thai nên tiêm vắc-xin cúm càng sớm càng tốt trong mùa cúm.

Không gây tác dụng phụ nghiêm trọng

Các tác dụng phụ sau tiêm vắc-xin cúm rất nhẹ, thường chỉ gồm đau tại chỗ tiêm, sốt nhẹ, hoặc đau cơ thoáng qua.

Vắc-xin cúm dạng tiêm không chứa virus sống nên không thể gây bệnh cúm.

5.4. Hiệu quả của vắc-xin cúm theo các nghiên cứu gần đây

Nghiên cứu: Lợi ích của vắc-xin cúm

CDC (2023) Giảm 36% nguy cơ nhập viện do cúm ở mẹ bầu

WHO (2022) Giảm 70% nguy cơ nhập viện do cúm ở trẻ sơ sinh

JAMA Pediatrics (2022)Giảm 15-20% nguy cơ sinh non và thai nhẹ cân

NEJM (2021) Giảm 50% nguy cơ mẹ bị viêm phổi do cúm

5.5. Các lưu ý khi tiêm phòng cúm

Tiêm vắc-xin cúm bất kỳ thời điểm nào trong thai kỳ

Tiêm vắc-xin cúm bất hoạt (dạng tiêm), không sử dụng vắc-xin cúm dạng xịt mũi

Không tiêm vắc-xin cúm nếu có tiền sử dị ứng nặng với vắc-xin trước đó

Tiêm phòng cúm cùng vắc-xin ho gà để bảo vệ tối đa cho bé

Tài Liệu Tham Khảo

1. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). (2023). Influenza (Flu) & Pregnancy.

2. World Health Organization (WHO). (2022). Influenza Vaccination in Pregnancy: WHO Recommendations.

3. American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG). (2022). Vaccinating Pregnant Women Against Influenza: Clinical Guidelines.

4. JAMA Pediatrics. (2022). Effect of Maternal Influenza Vaccination on Infant Health: A Systematic Review. JAMA Pediatrics, 176(4), 251-263. doi:10.1001/jamapediatrics.2022.0012

5. The New England Journal of Medicine (NEJM). (2021). Influenza and Pregnancy Outcomes: A Systematic Review and Meta-Analysis. N Engl J Med, 385(10), 895-907. doi:10.1056/NEJMra210175