CẨN THẬN VỚI DỊ VẬT ĐƯỜNG THỞ

CẨN THẬN VỚI DỊ VẬT ĐƯỜNG THỞ

• 23/05/2025
• Phạm Khánh Nhật

Các bác sĩ Khoa Nội hô hấp, Bệnh viện Nhân dân Gia Định vừa điều trị thành công cho người bệnh V.V.T (62 tuổi) bị hóc dị vật vào đường thở khi đang sinh hoạt tại nhà. Dị vật là viên thuốc chưa bóc vỏ kim loại.

          Vào ngày 12/05/2025, ông V.V.T đi mua thuốc ở tiệm thuốc gần nhà. Về đến nhà, ông T. đã uống thuốc trong điều kiện thiếu sáng. Để dễ nuốt, ông ngửa cổ hết mức và uống một hơi. Tuy nhiên, trước đó, ông sơ ý chưa bóc vỏ thuốc kim loại. Ngay sau đó, ông bị ho, sặc dữ dội, cảm giác tức nặng sau xương ức, khò khè và khạc ra máu. Tình trạng này kéo dài khoảng 2 ngày không thuyên giảm nên ông T. đến khám và nhập viện ở Bệnh viện Nhân dân Gia Định.

          Nhận định đây là trường hợp nghi ngờ bị hóc dị vật đường thở, tại Khoa Nội hô hấp, các bác sĩ đã tiến hành chụp X-quang và CT scan ngực, phát hiện dị vật nằm sâu trong phế quản (ống dẫn khí vào phổi). Ê-kíp nội soi phế quản đã nhanh chóng tiến hành nội soi phế quản để gắp dị vật ra ngoài. Dị vật được lấy ra an toàn, không để lại biến chứng nghiêm trọng. Sau khi lấy dị vật, ông T. cảm thấy thoải mái hơn, các triệu chứng cũng thuyên giảm nhanh chóng và sau 2 ngày, ông đã khỏe mạnh và được xuất viện.

Chia sẻ về phương pháp điều trị, BS.CKII Hồ Quốc Khải, phó Khoa Nội hô hấp, quản lí chính Phòng Nội soi phế quản cho biết: “Hằng năm, vẫn có nhiều trường hợp bị hóc dị vật nhưng không được phát hiện kịp thời bao gồm xương cá, xương gà, một số loại hạt trái cây… gây ra nhiều biến chứng đáng tiếc cho người bệnh”. Từ đó, chúng tôi đưa ra những thông tin bên dưới nhằm giúp cho mọi người có thêm kiến thức để phòng ngừa và phát hiện kịp thời dị vật đường thở.

Hình ảnh: Quá trình phát hiện dị vật trên CT scan và được gắp ra ngoài qua nội soi phế quản

Dị vật đường thở là gì?

Là tình trạng dị vật (thức ăn, đồ vật, chất lạ…) lọt vào khí quản, phế quản hoặc sâu hơn, gây tắc nghẽn đường thở. Đây là một cấp cứu hô hấp có thể xảy ra ở bất kỳ lứa tuổi nào, đặc biệt ở trẻ nhỏ và người cao tuổi.

Dị vật đường thở – Mối nguy không chừa một ai?

🧒 Trẻ nhỏ: thích bỏ đồ vật vào miệng, phản xạ nuốt chưa hoàn thiện

👴 Người cao tuổi: rối loạn nuốt do tai biến, Parkinson, sa sút trí tuệ…

😷 Người mắc trào ngược dạ dày, rối loạn nuốt hoặc suy giảm ý thức

💊 Người dùng thuốc an thần, có rối loạn cơ hoặc xạ trị vùng đầu cổ

Triệu chứng nhận biết hóc dị vật

🔹 Ho sặc mạnh, đột ngột sau khi ăn, uống hoặc nôn

🔹 Khó thở, thở rít, khò khè

🔹 Khàn tiếng, mất tiếng (nếu dị vật ở thanh quản)

🔹 Cảm giác nặng sau xương ức (nếu ở khí quản)

🔹 Ho dai dẳng, sốt, khạc đàm nếu dị vật lọt sâu vào phổi

🔹 Trong một số trường hợp, triệu chứng diễn ra âm thầm, dễ bỏ sót

Biến chứng nguy hiểm nếu không xử trí kịp thời

🔸 Suy hô hấp cấp – có thể tử vong nhanh chóng

🔸 Viêm phổi hít, áp xe phổi, xẹp phổi

🔸 Tổn thương thanh quản hoặc mô phổi do vật sắc nhọn (như vỏ kim loại)
🔸 Sẹo phổi và biến chứng mạn tính

Làm gì khi nghi ngờ bị hóc dị vật?

✅ Sơ cứu ngay:

• Ho mạnh nếu còn tỉnh táo
• Vỗ lưng – ép ngực (trẻ nhỏ) hoặc nghiệm pháp Heimlich (trẻ lớn và người lớn)
• Gọi cấp cứu 115 ngay lập tức
• Nếu người bệnh bất tỉnh, tiến hành hồi sức tim phổi (CPR)

✅ Tại bệnh viện:

• Chụp X-quang, CT ngực nếu nghi ngờ dị vật
• Nội soi phế quản để xác định và lấy dị vật ra khỏi đường thở
• Điều trị kháng sinh nếu có viêm phổi, biến chứng
• Đánh giá nguyên nhân để phòng ngừa tái phát

Lời khuyên từ bác sĩ

Dị vật đường thở có thể xảy ra ở bất kỳ ai, trong những tình huống rất đời thường như: ăn uống, dùng thuốc hay chơi đùa. Để giảm nguy cơ gặp phải tình trạng nguy hiểm này, mỗi người cần lưu ý một vài nguyên tắc đơn giản:

• Ăn uống đúng tư thế, tập trung khi ăn, tránh nói chuyện hoặc cười đùa
• Nhai kỹ, nuốt trọn từng miếng, không ăn vội vàng hoặc vừa ăn, vừa vận động
• Kiểm tra kỹ trước khi dùng thuốc, nhất là các loại viên nang, viên nén lớn hoặc có lớp vỏ bên ngoài, không nên cắt nhỏ vỉ thuốc có vỏ bọc kim loại nếu thật sự không cần thiết
• Không cho trẻ nhỏ chơi các vật nhỏ, dễ cho vào miệng; luôn giám sát khi trẻ ăn uống hoặc chơi đồ chơi
• Với người lớn tuổi hoặc người có bệnh lý về nuốt, nên có người hỗ trợ hoặc tư vấn dinh dưỡng phù hợp để đảm bảo an toàn

Những thói quen nhỏ, sự cẩn trọng đơn giản trong sinh hoạt hằng ngày có thể giúp phòng tránh một tai nạn nghiêm trọng, bảo vệ sức khỏe cho bản thân và cả gia đình. Dị vật đường thở tưởng nhỏ nhưng có thể gây hậu quả khôn lường. Đừng để những hành động đơn giản như uống thuốc hay ăn uống vội vàng trở thành tai nạn nghiêm trọng.

Ths.Bs Huỳnh Thị Thanh Phương