NGUY CƠ ĐỘT TỬ DO TIM

Đột tử do tim là nguyên nhân tử vong tim mạch hàng đầu trên toàn thế giới. Tình trạng này thường xảy ra rất bất ngờ, khiến người bệnh không có thời gian nhận biết hay phòng tránh. Dù có thể xuất hiện ở bất kỳ ai, đột tử do tim đặc biệt nguy hiểm với người có bệnh lý tim mạch tiềm ẩn hoặc đã từng có tiền sử nhồi máu cơ tim. Việc nhận diện sớm các dấu hiệu báo trước và chủ động phòng ngừa có vai trò vô cùng quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe và tính mạng.

Nguyên nhân đột tử do tim

Đột tử do tim với nguyên nhân thường gặp nhất là nhồi máu cơ tim cấp, trong đó dòng máu từ động mạch vành cấp máu nuôi cơ tim bị tắc nghẽn, thường là do huyết khối, làm cơ tim bị tổn thương và chết đi. Bên cạnh đó, đột tử do tim cũng có thể có nguyên nhân rối loạn nhịp tim ở người hoàn toàn bình thường trước đó hay ở người bệnh đã biết bệnh tim nền (suy tim, các bệnh cơ tim, thiếu máu nuôi cơ tim mạn tính…).

Đột tử do tim cần phân biệt với đột quỵ não – đây là tình trạng mạch máu nuôi não bị “tắc nghẽn” (nhồi máu não) hay bị “vỡ” (xuất huyết não). Não ở điều kiện bình thường không tích trữ oxygen và hoạt động của não phụ thuộc vào mạng lưới mạch máu dày đặc cung cấp oxy cho các tế bào. Khi đột quỵ xảy ra, tình trạng thiếu máu nuôi làm các tế bào não xung quanh mạch máu bị thiếu dưỡng chất và oxygen. Nếu tình trạng này kéo dài hơn 3 – 4 phút, các tế bào não bắt đầu chết đi.

Đột quỵ và đột tử do tim là hai thuật ngữ dùng để mô tả các tình trạng cấp cứu của não và tim, với đặc điểm biểu hiện chung là diễn tiến đột ngột, dễ dẫn đến tử vong tức thời nếu không được nhận diện và xử trí kịp thời. Tuy nhiên, phân biệt đột quỵ và đột tử do tim rất quan trọng, vì cách xử trí ban đầu và phác đồ điều trị cho người bệnh hoàn toàn khác nhau.

Triệu chứng đột tử do tim

Triệu chứng thường xuất hiện ngay trước khi xảy ra biến cố, trong khoảng thời gian rất ngắn, đôi khi khiến người bệnh không kịp xoay sở:

– Đau ngực: Hầu hết người bệnh nhồi máu cơ tim méo một bên miệng, biểu hiện rõ tim cấp có cảm giác đè nặng, đau nhói hay đau thắt nghẹt vị trí giữa ngực, kéo dài vài phút, có thể một hay nhiều cơn đau. Đau có thể lan đến một hay hai cánh tay, lưng, cổ, hàm dưới (cứng hàm).

– Hồi hộp, khó thở, mệt mỏi bất thường

– Da xanh tái, vã mồ hôi

– Đột ngột mất ý thức

Phòng ngừa đột tử do tim

Mặc dù đột tử do tim và đột quỵ là hai tình huống cấp cứu hoàn toàn khác nhau về triệu chứng, nhưng lại có chung nhiều yếu tố nguy cơ:

Hút thuốc lá
Huyết áp cao
Rối loạn lipid máu
Đái tháo đường
Ít vận động thể lực, béo phì
Tiền căn gia đình bệnh tim mạch do xơ vữa động mạch
Rung nhĩ

Chính vì thế, nguyên tắc cơ bản phòng ngừa đột quỵ và đột tử do tim nhìn chung giống nhau. Thay đổi lối sống tích cực giúp giảm cả nguy cơ đột tử do nhồi máu cơ tim và đột quỵ. Dù ở bất cứ độ tuổi nào, chúng ta nên duy trì vận động thể lực thể thao đều đặn (ít nhất 30 phút/ngày, hầu hết các ngày trong tuần), duy trì cân nặng lý tưởng bằng khẩu phần ăn hợp lý (nhiều rau xanh, trái cây, ít chất mỡ bão hoà và cholesterol, ít muối), ngưng hút thuốc lá, giảm lượng cồn trong thức uống. Khám sức khoẻ định kỳ, phát hiện và chẩn đoán sớm các yếu tố nguy cơ tim mạch gây xơ vữa động mạch: huyết áp cao, rối loạn lipid máu, rung nhĩ, đái tháo đường… Nên đến bệnh viện ngay lập tức nếu xuất hiện các dấu hiệu bất thường về sức khoẻ. Tùy theo giai đoạn bệnh lý, một hay nhiều bệnh lý đi kèm, tuỳ theo đặc điểm lối sống của từng người bệnh, các bác sĩ chuyên khoa sẽ tư vấn chế độ điều trị và theo dõi hợp lý.

Việc tầm soát và kiểm tra sức khỏe tim mạch định kỳ là cách hiệu quả nhất để phòng ngừa những biến cố nguy hiểm này. Tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định, có gói khám chuyên khoa bệnh lý tim mạch giúp phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ và bảo vệ trái tim của bạn. Đặt lịch khám qua số điện thoại 0938 338 954 hoặc đến cổng số 3 (10A Phan Đăng Lưu, phường Gia Định, TP.HCM) để đăng ký trực tiếp và được hướng dẫn cụ thể.

TS.BS Giang Minh Nhật, Phó Trưởng khoa Hồi sức tim mạch, Bệnh viện Nhân dân Gia Định