Viêm mũi dị ứng
- VIÊM MŨI DỊ ỨNG LÀ GÌ?
- Viêm mũi dị ứng là tình trạng niêm mạc mũi phản ứng quá mức khi tiếp xúc với các chất gây dị ứng (gọi là dị nguyên) như bụi nhà, phấn hoa, lông thú, nấm mốc, một số thực phẩm hoặc thuốc.
- Viêm mũi dị ứng là bệnh chiếm tỉ lệ cao nhất trong các loại viêm mũi. Tỷ lệ viêm mũi dị ứng ở Việt Nam khoảng 20% dân số cả nước. Bệnh có xu hướng gia tăng do ô nhiễm môi trường sống. Bệnh thường gia tăng vào những thời điểm thời tiết giao mùa, nhiệt độ độ ẩm biến đổi thất thường.
- NGUYÊN NHÂN
- Dị nguyên trong nhà: bụi nhà, mạt bụi, gián, lông thú, nấm mốc.
- Dị nguyên ngoài trời: phấn hoa, nấm mốc, không khí ô nhiễm.
- Dị nguyên nghề nghiệp: bột gỗ, cao su, hóa chất.
- Yếu tố nguy cơ: cơ địa dị ứng, tiền sử gia đình, sống đô thị, hút thuốc, hen phế quản đồng mắc.
- VIÊM MŨI DỊ ỨNG CÓ LÂY KHÔNG?
- Bệnh viêm mũi dị ứng không lây.
- Đây là bệnh lý có cơ chế dị ứng, không phải bệnh truyền nhiễm nên không có khả năng lây từ người sang người.
- TRIỆU CHỨNG
- Hắt hơi liên tục, nhất là buổi sáng.
- Ngứa mũi.
- Chảy nước mũi trong, loãng.
- Nghẹt mũi, khó thở bằng mũi.
- Một số trường hợp kèm đỏ mắt, ngứa mắt, chảy nước mắt hoặc sưng nề mặt, đau đầu, mệt mỏi.
- PHÂN LOẠI
- Theo thời gian:
Ngày nay người ta phân viêm mũi dị ứng theo ARIA thành 2 nhóm: viêm mũi dị ứng gián đoạn và viêm mũi dị ứng dai dẳng phụ thuộc vào thời gian biểu hiện các triệu chứng.
- Viêm mũi dị ứng gián đoạn: Các triệu chứng xuất hiện dưới 4 ngày mỗi tuần hoặc dưới 4 tuần liên tiếp
- Viêm mũi dị ứng dai dẳng: Các triệu chứng xuất hiện trên 4 ngày mỗi tuần và trên 4 tuần tiếp.
- Theo mức độ nặng:
Bệnh viêm mũi dị ứng được chia làm 3 mức độ nhẹ, vừa, nặng. Chúng phụ thuộc vào mức độ ảnh hưởng đến người bệnh qua giấc ngủ hoặc các hoạt động hàng ngày:
- Mức độ nhẹ: Không ảnh hưởng đến
- Giấc ngủ
- Sinh hoạt hàng ngày, thể thao, giải trí
- Học tập và làm việc
- Không gây khó chịu rõ rệt
- Mức độ vừa và nặng: Có ảnh hưởng đến 1 hoặc nhiều triệu chứng sau:
- Rối loạn giấc ngủ
- Ảnh hưởng hoạt động ban ngày (làm việc, học tập)
- Ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt xã hội
- Triệu chứng khó chịu rõ rệt

- ĐIỀU TRỊ
Chiến lược điều trị viêm mũi dị ứng hiện nay dựa trên các nguyên tắc cơ bản. Các nguyên tắc đó là: vệ sinh môi trường; phòng tránh tiếp xúc với dị nguyên; dùng thuốc và miễn dịch liệu pháp.
- Phòng tránh tiếp xúc với dị nguyên
- Tránh phấn hoa và nấm mốc, bụi, bọ ve, cứt gián, lông chó, mèo, xăng dầu, phân bón, thuốc trừ sâu, mỹ phẩm, chất tẩy rửa…
- Giúp làm giảm và mất yếu tố dị nguyên. Góp phần đáng kể đến việc phòng ngừa và giải quyết nguyên nhân gây viêm mũi dị ứng. Tuy nhiên có những dị nguyên rất khó bị loại bỏ.
- Điều trị nội khoa
Khám với bác sĩ trước khi bắt đầu chế độ điều trị dị ứng để đảm bảo người bệnh đang dùng thuốc tốt nhất cho các triệu chứng của bản thân. Bác sĩ cũng có thể giúp người bệnh xác định sản phẩm nào được sản xuất để sử dụng ngắn hạn và sản phẩm nào được phép sử dụng lâu dài.
- Thuốc kháng histamin
- Người bệnh có thể dùng thuốc kháng histamin để điều trị dị ứng dựa trên cơ chế hoạt động bằng cách ngăn cơ thể tạo ra histamin.
- Corticosteroid xịt mũi
- Giúp giảm viêm và đáp ứng miễn dịch nhưng không gây ra hiệu ứng tái lại.
- Thuốc xịt mũi steroid thường được khuyên dùng lâu dài, hữu ích để kiểm soát các triệu chứng dị ứng.
- Thuốc chống sung huyết
- Người bệnh có thể sử dụng thuốc chống sung huyết trong một thời gian ngắn, thường không quá ba ngày, để giảm nghẹt mũi và áp lực xoang.
- Sử dụng thuốc này trong một thời gian dài hơn có thể gây ra hiệu ứng tái lại (rebound effects), có nghĩa là một khi ngưng thuốc các triệu chứng của bệnh sẽ thực sự trở nên tồi tệ hơn.
- Nếu người bệnh có nhịp tim bất thường, bệnh tim, tiền sử đột quỵ, lo âu, rối loạn giấc ngủ, huyết áp cao hoặc các vấn đề về bàng quang, hãy nói chuyện với bác sĩ trước khi sử dụng thuốc chống sung huyết.
- Kháng sinh: khi gợi ý có tình trạng bội nhiễm vi khuẩn (chảy mũi màu vàng xanh).
- Điều trị bằng miễn dịch liệu pháp
- Nếu đã dùng các biện pháp trên thất bại thì người ta mới xem xét đến phương pháp thứ ba là thay đổi miễn dịch (miễn dịch liệu pháp – immunotherapy).
- Đây là phương pháp cho bệnh nhân hấp thụ với liều tăng dần dị nguyên nhằm đạt được giảm mẫn cảm, tức là giảm các triệu chứng khi phơi nhiễm tự nhiên trở lại với chính dị nguyên đó.
- Liệu pháp miễn dịch là phương pháp duy nhất điều trị tận gốc căn nguyên gây dị ứng.
- Điều trị ngoại khoa
- Can thiệp phẫu thuật phương pháp hỗ trợ để điều trị viêm mũi dị ứng.
- Mục đích phẫu thuật là cải thiện triệu chứng ngạt mũi và lấy bỏ các yếu tố kích thích.
- Bao gồm:
- Xử trí những bất thường giải phẫu ở mũi: chỉnh hình vách ngăn, chỉnh hình cuốn dưới, căt polyp
- Xử trí tình trạng phản ứng quá mức của niêm mạc mũi: cắt TK mũi sau, thần kinh vidian
- PHÒNG NGỪA
- Giữ nhà cửa sạch, hút bụi, giặt ga gối bằng nước nóng.
- Đeo khẩu trang khi ra đường, nhất là mùa phấn hoa hoặc khi ô nhiễm.
- Tránh khói thuốc, bụi bẩn.
- Hạn chế nuôi thú trong phòng ngủ.
- Rửa mũi bằng nước muối sinh lý mỗi ngày.
