Phòng ngừa cúm mùa

Cúm mùa là gì?

Cúm mùa là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên do vi rút influenza gây ra, bệnh lây lan từ người sang người qua đường hô hấp từ các cơn ho hoặc hắt xì của người bệnh. Có hai chủng vi rút cúm mùa gây bệnh trên người là chủng vi rút influenza A và B. Hai chủng này hiện diện trên toàn thế giới và gây bệnh trên tất cả các lứa tuổi ¹.

Triệu chứng của cúm mùa?

Khi nào được chẩn đoán là cúm mùa?

Chẩn đoán cúm có thể thực hiện nhanh chóng qua các xét nghiệm huyết thanh nhưng do chi phí cao nên không được áp dụng rộng rãi, vì vậy chủ yếu dựa vào các triệu chứng lâm sàng ³.

Bệnh sẽ có diễn tiến như thế nào?

Hầu hết bệnh nhân hồi phục hoàn toàn, phần lớn các bệnh nhân cúm sẽ hồi phục trong vòng 3 ngày nhưng tình trạng khó chịu có thể kéo dài hàng tuần. hoặc có thể phục hồi hoàn toàn từ 1 đến 2 tuần. Tuy nhiên, viêm phổi do cúm hoặc liên quan đến cúm là nguyên nhân quan trọng gây bệnh hoặc tử vong trên những bệnh nhân có nguy cơ cao. Điều trị kịp thời bằng thuốc kháng vi rút ở những bệnh nhân này có thể làm giảm tỷ lệ mắc bệnh đường hô hấp dưới và nằm viện. Liệu pháp kháng khuẩn phù hợp làm giảm tỷ lệ tử vong do viêm phổi do nhiễm khuẩn thứ phát ³.

Bệnh được điều trị ra sao?

Điều trị cho hầu hết bệnh nhân bị cúm là điều trị triệu chứng, bao gồm nghỉ ngơi, bù nước và hạ sốt khi cần, nhưng tránh dùng aspirin cho bệnh nhân ≤ 18 tuổi. Các trường hợp nhiễm khuẩn phức tạp đòi hỏi phải có kháng sinh thích hợp.

Thuốc kháng vi rút trong vòng 1 đến 2 ngày kể từ khi khởi phát triệu chứng làm giảm thời gian sốt, mức độ nặng của các triệu chứng và thời gian để trở lại hoạt động bình thường. Điều trị bằng các loại thuốc kháng vi rút được khuyến cáo cho những bệnh nhân có nguy cơ cao (bao gồm tất cả bệnh nhân nằm viện), những người có các triệu chứng giống cúm; khuyến nghị này dựa trên dữ liệu cho thấy điều trị sớm có thể ngăn ngừa các biến chứng trên những bệnh nhân này ⁴.

Làm sao để phòng ngừa một cách chủ động hơn?

Hiện nay đang là thời điểm giao mùa, thuận lợi cho các mầm bệnh đường hô hấp phát triển, do đó nhiều người mắc bệnh viêm đường hô hấp, đặc biệt là bệnh cúm mùa (bao gồm cả cúm A và cúm B) ^4,5.

Chiến lược hiệu quả nhất để phòng chống bệnh cúm mùa là tiêm ngừa vắc xin phòng cúm ngừa mỗi năm. Vắc xin cung cấp sự bảo vệ tốt nhất chống lại bệnh cúm mùa do các chủng có trong vắc xin gây ra và bắt đầu có hiệu quả từ 10 -14 ngày sau khi tiêm vắc xin. Các chủng vi rút gây cúm mùa mỗi năm thường không giống nhau và đó là lý do tại sao nên tiêm ngừa vắc xin cúm mùa hàng năm bởi vì vắc xin cúm mùa năm sau thường cập nhật các chủng gây bệnh của năm trước đó.

Tiêm vaccine cúm mùa để làm gì?

Đối với cá nhân, vắc xin cúm mùa tạo ra sự bảo vệ khỏi bệnh cúm mùa cho những người trưởng thành khỏe mạnh, đối với người già mặc dù vắc xin ít hiệu quả trong việc phòng bệnh nhưng giảm độ nặng của bệnh và số trường hợp bị biến chứng, tử vong.

Đối với cộng đồng, việc tiêm vắc xin cúm mùa có thể bảo vệ trẻ dưới 6 tháng chưa đủ tuổi tiêm vắc xin. Về phương diện xã hội, tiêm vắc xin cúm mùa giúp tránh tình trạng quá tải tại các cơ sở y tế, giảm chi phí điều trị cúm mùa và tránh tình trạng giảm năng lực sản xuất của nền kinh tế do dịch cúm gây ra ⁶.

Đối tượng nào thì nên tiêm vắc xin phòng ngừa cúm? Và tiêm bao nhiêu lần là đủ?

Tất cả các đối tượng từ 6 tháng tuổi trở lên đều có thể tiêm vắc xin ngừa cúm mùa. Tổ chức Y tế thế giới đặc biệt khuyến cáo tiêm vắc xin cúm mùa hàng năm cho các nhóm đối tượng có nguy cơ cao bao gồm:

Trẻ em từ 6 tháng – 5 tuổi

Phụ nữ mang thai

Người già trên 65 tuổi

Những người mắc các bệnh mạn tính

Các nhân viên y tế

Lịch tiêm: Trẻ em từ 6 tháng đến 8 tuổi chưa từng tiêm vắc xin cúm trước đó nên tiêm 2 liều cách nhau ít nhất 28 ngày. Trẻ trong độ tuổi trên đã từng tiêm vắc xin trước đó và những trẻ lớn hơn chỉ cần tiêm 1 liều ^1-3.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Trombetta CM, Kistner O, Montomoli E, Viviani S, Marchi S. Influenza Viruses and Vaccines: The Role of Vaccine Effectiveness Studies for Evaluation of the Benefits of Influenza Vaccines. Vaccines. May 1 2022; 10(5)doi:10.3390/vaccines10050714

2. Merced-Morales A, Daly P, Abd Elal AI, et al. Influenza Activity and Composition of the 2022-23 Influenza Vaccine – United States, 2021-22 Season. MMWR Morbidity and mortality weekly report. Jul 22 2022; 71(29):913-919. doi:10.15585/mmwr.mm7129a1

3. Grohskopf LA, Blanton LH, Ferdinands JM, et al. Prevention and Control of Seasonal Influenza with Vaccines: Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices – United States, 2022-23 Influenza Season. MMWR Recommendations and reports : Morbidity and mortality weekly report Recommendations and reports. Aug 26 2022; 71(1):1-28. doi:10.15585/mmwr.rr7101a1

4. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs211/en/.

5. https://vncdc.gov.vn/khuyen-cao-cua-bo-y-te-ve-viec-phong-chong-benh-cum-mua-nd17216.html.