Phiên phẫu thuật xâm lấn tối thiểu – Hội nghị Khoa học kỹ thuật 2023

Từ thuở sơ khai của loài người, ngành ngoại khoa bắt đầu từ con dao cạo của thợ cắt tóc, dùi đục của người thợ mộc và ruợu được dùng để giảm đau. Hippocrates (Hy Lạp, 460-377 TCN) được coi như cha đẻ của nền y học phương Tây, ông có nhiều đóng góp trong điều trị gãy xương, trật khớp. Ở phương Đông, câu chuyện Hoa Đà rạch và nạo độc cho Quan Vũ thời Tam Quốc chắc hẳn ai cũng từng nghe qua. Trải qua nhiều giai đoạn lịch sử, từ cuối thế kỉ 18 ngành ngoại khoa ngày càng có nhiều thay đổi theo chiều hướng tiến bộ và phát triển nhanh. Dù có có nhiều phương pháp phẫu thuật ra đời, nhiều dụng cụ được được phát minh nhưng chưa có tính đột phá. Năm 1987, Philippe Mouret thực hiện trường hợp cắt túi mật nội soi đầu tiên, ngành ngoại khoa đã chứng kiến một cuộc cách mạng thật sự. Phẫu thuật nội soi ra đời với tiền đề là các phương pháp nội soi bàng quang, dạ dày và ổ bụng bằng các dụng cụ sơ khai, với mong muốn ít xâm hại mà tiến vào sâu bên trong các cấu trúc cơ thể. Với camera siêu nhỏ dùng chip CCD để truyền hình ảnh qua hệ thống video, là cú hích về công nghệ để phẫu thuật nội soi trở nên phổ biến như ngày hôm nay. Tại Việt Nam Phẫu thuật nội soi cũng được bắt đầu từ rất sớm vào năm 1992, PGS TS Nguyễn Tấn Cường tiến hành ca mổ cắt túi mật nội soi đầu tiên tại BV Chợ Rẫy. Trong xu thế đó, từ những năm cuối của thập niên 90, BV Nhân Dân Gia Định là một trong những BV đầu tiên của TP HCM đã triển khai kỹ thuật này, với báo cáo: “Nhận xét khâu thủng dạ dày tá tràng qua ngả nội soi ổ bụng”, TS Nguyễn Anh Dũng năm 2000. Cho đến hôm nay, phẫu thuật nội soi đã có thể thực hiện tại hầu hết các BV tỉnh thành trên cả nước. Phẫu thuật nội soi không chỉ dừng ở chuyên khoa ngoại tổng quát, mà các chuyên khoa khác như Ngoại Thần Kinh, Chấn thương chỉnh hình, Ngoại Lồng ngực mạch máu, Tiết niệu, Phẫu thuật tim… mở ra một chuyên ngành mới là Phẫu thuật xâm lấn tối thiểu.

Ưu điểm của Phẫu thuật xâm lấn tối thiểu

Đường mổ nhỏ hơn, ít gây tổn thương mô xung quanh, cũng như sẹo mổ sẽ thẩm mỹ hơn.
Tăng độ chính xác của phẫu thuật, giảm nguy cơ biến chứng, tiếp cận những vùng mổ sâu, hẹp, khó khăn cho thao tác của Phẫu thuật viên.
Rút ngắn thời gian nằm viện và giúp người bệnh hồi phục nhanh hơn, sớm trở lại công việc thường ngày.

Tuy nhiên bên cạnh đó cũng không ít những rào cản, Phẫu thuật viên phải thay đổi thói quen, thao tác kinh điển, ví dụ như nhìn hình ảnh hai chiều qua màn hình, mất cảm giác sờ nắn các tạng, phải sử dụng các dụng cụ với những nguyên lý thao tác mới. Vì vậy, các Phẫu thuật viên cần thời gian đào tạo cũng như đường cong đào tạo kéo dài hơn. Bên cạnh đó sự phát triển của khoa học công nghệ đã luôn đồng hành và đem lại các thiết bị cải tiến liên tục với giá thành giảm cho phép các cơ sở y tế cũng như người bệnh dễ tiếp cận hơn.

Với lịch sử phát triển lâu đời và là bệnh viện đa khoa hàng đầu tại TPHCM, BV Nhân dân Gia Định đã triển khai phẫu thuật xâm lấn tối thiểu ở nhiều chuyên khoa, lĩnh vực khác nhau, từ phẫu thuật vi phẫu của Ngoại thần kinh đến phẫu thuật cột sống nội soi. Khoa Ngoại tiêu hoá triển khai phẫu thuật nội soi ổ bụng rộng rãi và thường qui trong cả phẫu thuật chương trình cũng như cấp cứu. Ngoại Tiết niệu có số ca thực hiện phẫu thuật nội soi chiếm gần 80% các ca mổ tại khoa. Ngoại lồng ngực mạch máu triển khai phẫu thuật cắt bướu giáp nội soi, nội soi lồng ngực,… chấn thương chỉnh hình cũng thực hiện các kỹ thuật nội soi khớp vai, khớp gối. Với một số thành quả như vậy, chúng tôi cũng còn nhiều thử thách trước mắt ví dụ dụng cụ nội soi siêu nhỏ, hình ảnh trong không gian ba chiều, phẫu thuật với robot hỗ trợ…

Sau hơn 20 năm, các chuyên khoa ngoại đã có những kết quả nhất định và đáng khích lệ, phiên hội thảo Ngoại khoa với mong muốn nhìn lại và xác định phương hướng phát triển các kỹ thuật xâm lấn tối thiểu trong kỷ nguyên mới, khi mà phẫu thuật với robot hỗ trợ và AI ngày càng được ứng dụng rộng rãi.